İkonik Tasarımlar: Coca-Cola Şişesi

Dünyada en fazla tanınan formlardan birisi Coca Cola şişesinin formudur. Bu kola şişesini karanlıkta elimize aldığımızda veya şişenin kırık bir parçasına baktığımızda onun hangi ürüne ait olduğunu tanıyabiliyoruz.

Esra Gülmen'in bu eserinde bize hissettirdiği gibi. Sadece logonun şekli deforme edilerek konulmuş bu eserde, gözümüz şişeyi tamamlıyor.

Nitekim şirketin amacı da buydu. “Coca Cola’yı öyle bir ambalajda satalım ki insanlar karanlıkta ellerine aldıklarında ya da şişe kırıldığında bile bunun bir Coca Cola şişesi olduğunu fark etsinler.” İşte bu iddialı sözler yüzyıla ikon olarak damgasını vuracak bu ikonik 'Coca Cola Kontur' şişesinin tasarımını sağlayacaktı.

1886 yılında eczanelerde çeşme formunda bardaklarla satılmaya başlanan kola. 13 yıl sonra iki Chattannoga'lı avukat, Joseph Whitehead ve Benjamin Thomas, tarafından içeceğin şişeleme haklarını almak istediler. O dönem kolayı dışarıda tüketilmek üzere şişeleyerek kolanın popülaritesinden yararlanmak istediler.

İlk olarak 1899 yılında metal tıpalı düz kenarlı bir Hutchison şişesinde dükkanlardan satın alınabilir hale geldi.

Daha sonra 1906 yılında kabartma logolu renkli amber şişelerine geçiş yapıldı. Şişeler tipik olarak kahverengi veya şeffaf olan düz kenarlı şişelerdi. Coca Cola Şirketi, şişeleyicilerinden ünlü Coca Cola logosunu her şişeye kabartmasını istedi. Bununla birlikte Koka-Nola, Ma Coca-Co, Toka-Cola ve Koke gibi rakip markalar da Spencerian el yazısı fontunu kopyalayarak tüketiciler arasında kafa karışıklığına yol açtılar. Her ne kadar The Coca Cola Company rakipleri arasından sıyrılmak için renkli ticari markaya ait bir etiket çıkarıp farklılaşmaya çalışsa da, buz gibi soğuk su fıçılarından satılan şişeler, etiketlerin soyulmasına neden oluyordu. Zaten rakipler etiketi de taklit etmişlerdi!

Root Glass Şirketi, briefi aldı ve tasarımları üzerinde çalışmaya başladı. Root ekibi C.J ve William Root, Alexander Samuelson, Earl Dean ve Clyde Edwards'tan oluşuyordu. Hikayeye göre ekip üyelerinin tasarım olanaklarını araştırmak için gittikleri yerel bir kütüphanede, ''koka'' kelimesini sözlükte ararken tesadüfen ''kakao'' kelimesini bulmuşlardı ve kakao çekirdeğinin uzun belirgin kaburgalara sahip formundan etkilenip onun üzerinden gitmişlerdi.

Yarışma sonunda Root versiyonu açık ara kazanan şişe olmuştu. Coca Cola sözcüsü Quartz, “Coca-Cola'nın kakao ile hiçbir ilgisi olmadığını biliyorlardı, ancak kakao kabuğunun çekici bir şekle sahip olduğunu hissettiler” dedi.

Yapılan araştırmalara göre dünyada en çok kullanılan kelimelerden biri Coca Cola'dır. Coca Cola sadece kendini bir içecek olarak konumlandırmamış ayrıca baskın bir kültürün diğerleri üzerindeki etkisini de anlatmıştır.

Sanatında günlük hayattan yola çıkan Andy Warhol, modern resimlerinin bir çoğunda Coca-Cola orijinal şişeye yer vermiştir. “Yeşil Coca-Cola Şişeleri” eseri şuanda New York'taki The Whitney Museum of American Art Müzesinde sergilenen bir koleksiyonun parçasıdır.

Warhol'un 1975 tarihli Andy Warhol Felsefesi kitabından yaptığı alıntı, sanatçının kitle kültürünü temsil edecek şişe seçimini özetliyor.

"Bu ülke hakkında harika olan şey, Amerika'nın en zengin tüketicilerin en fakirlerle aynı şeyleri satın alma geleneğini başlatması. Televizyon seyrediyor ve Coca-Cola'yı izliyor olabilirsiniz ve biliyorsunuz ki başkan kola içiyor, Liz Taylor kola içiyor, ve sadece düşün, sen de kola içebilirsin. Kola koladır ve hiçbir para sana köşedeki serserinin içtiğinden daha iyi kola sağlayamaz. Bütün kolalar aynıdır ve kolaların hepsi iyidir. Liz Taylor biliyor, başkan biliyor, serseri biliyor ve siz de biliyorsunuz."

Şişeyi bir tabloya dahil eden ilk popüler sanatçı, 1943 tarihli 'Poetry of America' adlı eserinde bir şişeye yer veren Salvadore Dali'dir.

1950’de Time Dergisi’nin kapağında yer alan ilk hızlı tüketim ürünü oldu.

Karanlıkta ve kırıldığında bile anlaşılan Coca Cola şişesi dünyanın farklı bölgelerinde, çok kalın merceklerin kullanıldığı gözlükler Coca Cola şişesinden esinlenilerek şişe dibi gözlükler olarak anılıyor.