20 Temmuz 1969'da Neil Armstrong, Apollo Lunar Module Eagle'dan çıkıp ayın yüzeyine çıktı. Böyle olağanüstü bir başarıyı mümkün kılan hırslı ulusal çaba, aynı zamanda, Amerikalıların evlerine ve işyerlerine birçok yenilik soktu. Kuvarsla çalışan kol saatlerinden bina yalıtımına kadar, bugün kullandığımız birçok tüketici ürününün kökeni uzay yarışına dayanmaktadır.
Yarışın içinde doğan küçük bir temizleme aracı ise büyük bir ticari başarı elde etti: Dustbuster®.
"Başarılı bir tüketici ürünü, pek çok kişinin hayal ettiği gibi anlık bir deha parıltısının sonucu değildir." Carroll Gantz, Dustbuster'ın baş tasarımcısı
Ay Tozu
Armstrong "insan için küçük, insanlık için büyük bir adım" atmadan önce NASA, astronotların sıfır yerçekiminde kordonlora kolayca dolanabileceği konusunda endişeliydi. Kordonlar veya kablolar başlı başına bir sorundu. Karışmaları oldukça kolay ve en yakın prize olan mil uzaklıkları torkun sıfır olduğu yerde büyük bir problemdi.
Bu sorunu çözmek için NASA, ilk el tipi elektrikli matkabı icat ettiği 1914'ten yana el aleti şirketi olan Black & Decker (B&D) ile anlaştı. Yüzeydeki karot numuneleri çıkarırken kullanılacak kablosuz ve şarj edilebilir matkap sözleşmesi için kolları sıvayan B&D, General Electric tarafından yaratılan pil teknolojisini kullanmaktaydı. 1961'de dünyanın ilk şarj edilebilir matkabı da dahil olmak üzere akülü aletlerle deneyler yapmaya başlamıştı bile.
NASA projesi için şirket, araştırma ve geliştirmesini hızlandırdı, farklı pil türlerini denedi. İlk olarak 1971'de Apollo 15 görevi sırasında B&D 'Moon Drill' kullanıldı.
Girişim Tarzı: Kablosuz
Girişimcilik tarzında, B&D, arkasındaki fikirlerin bazılarını kitlesel pazarın tüketici ürünlerine dahil ederek Moon Drill üzerindeki çalışmalarını daha geniş bir yelpazeye yaydı. 1969'da büyük şarj edilebilir pillere sahip kablosuz bir çim biçme makinesini bir yıl sonra kablosuz bir çalı düzeltici izledi.
1974'te piyasaya sürülen 'Mod 4 Power Handle Cordless System'; matkap, çalı düzeltici ve küçük elektrikli süpürge olamak üzere çoklu bir aletti. Değiştirilebilir alet kafalarının yine değiştirilebilir pil takımıyla çalıştığı alet, B&D'nin imzası olan turuncu-beyaz renkteydi.
Mod 4 Power Handle Cordless System oldukça yenilikçiydi ancak satışları hayal kırıklığına uğrattı. Bunun nedenini öğrenmek isteyen şirketin pazar araştırmacıları kısa sürede bir nedeni keşfettiler. Kullanımdan sonra aletin pillerini şarj cihazına takmayı unutan kullanıcılar için bir sonraki sefere alete ihtiyaç anı sorunluydu.
Belirlenen bir tespit ise; kadın kullanıcılar küçük mutfak döküntüleri için eşlerinin atölyelerinden Mod 4'ü süpürge bileşeni ile alarak kullanmaktaydılar. Küçük süpürgeyi kullanmak, dolaptan teneke kutu süpürgeyi çıkartıp kablosunu çözmek ve geri sarmaktan çok daha kolaydı.
Carroll Gantz'a göre;
“B&D birkaç önemli ders aldı… İlk olarak, pazar araştırmasının yeni bir ürün icat etmeden önce yapılması gerekiyordu, sonra değil. İkincisi, tüketicilerin yeni teknolojiler hakkında eğitilmesi gerekiyordu.”
Toz Avcısı - Dustbuster
B&D pazarlama departmanındaki Gantz, B&D ürün yöneticileri, mühendisler ve tasarımcılardan oluşan bir ekip şirketin süpürmeye odaklı bağımsız bir ürünü satabileceğine inandılar.
Gantz, "Erkeklere yönelik neredeyse tüm B&D ürünlerinin aksine, yeni ürünün öncelikle kadınlara yönelik olması, bodrum katında değil, evin üst katında kullanılması gerekiyordu" diye yazdı.
Black & Decker bir şekilde bodrumdan mutfağa, erkek alıcılardan kadın alıcılara marka imajını çekerek ilk el tipi şarjlı süpürgeyi yaptı. Uzun süreli erkek egemen bir markadan “Dustbuster” doğdu.
Dustbuster'ın tasarımı o kadar yeni ve farklıydı ki Gantz, B&D'yi şirketin ilk tasarım patentini alarak onu korumaya aldı.
Alınan stratejik kararlardan biri, üründeki Black & Decker marka adını neredeyse görünmez olacak şekilde küçültmeleriydi. Yeni bir Dustbuster logosu geliştirildi ve ürüne dahil edildi. Ve her şeyle uyumlu bir badem beji için B&D'nin parlak turuncu renk şemasından vazgeçildi.
Ürün adı böyle bir üründen istenen agresif gücü arz ettiriyordu. “Güç” algısı o kadar önemliydi ki, mühendisler sesli bir güç hissi için fan sistemini olması gerekenden daha gürültülü olacak şekilde kasıtlı olarak değiştirdi.
Temmuz 1978'e kadar devam eden prototip çalışmalar ve modeller mekanik testler için kullanıldı. Yaklaşık 14 1/2 inç uzunluğundaki prototipler 1,5 kilo ağırlığındaydı.
Yeni Pazar
Dustbuster, tüketicilerin pislikleri ve dökülmeleri hızlı bir şekilde temizleme ihtiyaçlarını karşılayan yepyeni kablosuz el tipi elektrikli süpürgesi ile yeni bir toplu pazar kategorisi yarattı. Ayrıca yeni kategori için görsel form biçimini belirleyen B&D'nin şirkette ev ürünleri bölümünün oluşmasına öncülük etti.
İlk yılında, geleneksel el tipi elektrikli süpürge pazarının dört katı olan bir milyondan fazla Dustbusters satıldı. Bazı tahminlere göre ise, ürünün 1979'da piyasaya sürülmesinden bu yana geçen 40 yılda -yeniden tasarlanmış ve geliştirilmiş olmak üzere- 150 milyondan fazla Dustbusters satılmıştır.
✔ Dustbuster, popüler kültürün bir simgesi haline geldi.
✔ İlk Apollo görevlerindeki kökenlerinden Mod 4'ün ticari başarısızlığı, benzersiz patentli tasarımı ve popüler bir ev aleti olarak nihai zaferi...
✔ Dustbuster; inovasyonun kat edebileceği yolculuğun büyüleyici bir örneğini sunar ki bu yolculuk, ayı matkapla delmekle başlamıştır.
Zamanın Tozu
Ve işte ''Back The Future''dan bir kesit;
Marty sadece Grays Sports Almanac'ı istiyor, ancak 'Blast from the Past'i işleten kadın, ona ek ürünler satmaya çalışıyor.
"...ve tozla ilgileniyorsanız, 1980'lerden kalma ilginç bir parçamız var - buna 'DustBuster' deniyor."
Filmin bu kesitinde; pazarlamacının açıklaması, 2015 yılına kadar tüm tozu ortadan kaldırmanın bir yolunun bulunamadığı anlamına gelirken DustBusters'ın ise 2015 yılında çoktan neslinin tükendiğini işaret ediyor.
Ancak tükenmedi. Tasarım değişmiş olsa da, Black & Decker hala birkaç farklı Dustbuster el tipi elektrikli süpürge modeli üretiyor.
Tüketim Çılgınlığında Son Toz
Dustbuster'la başlayan kablosuz ve şarjlı süpürge çağı günümüzde bir çılgınlık olarak devam ediyor.
Markaların şarjlı süpürge yarışına şahit olduğumuz bu dönemde sahaya 'robot süpürgeler' de çıkmaya başladı. “Katya” veya “Sebastian” gibi mizahi göndermeli isimlerle evlerde salınıyorlar.
Dustbuster gibi şarjlı ve kablosuz olan robot süpürgenin el tipi olmasına gerek dahi yok!
Gantz, Carroll. The Vacuum cleaner: a history. Jefferson, North Carolina: McFarland and Company, 2012.
https://www.uspto.gov/learning-and-resources/journeys-innovation/historical-stories/moondust-and-marketing-magic
https://www.idsa.org/images/pdfs/case_studies_2009_blackdecker.pdf
http://www.industrialdesignhistory.com/node/149
https://backtothefuture.fandom.com/wiki/DustBuster
https://www.thehenryford.org/collections-and-research/digital-collections/artifact/488124/#slide=gs-490924
https://backtothepredictions.com/extinct-dustbuster/
https://toolmonger.com/2009/05/21/the-dustbuster-turns-30/
https://blog.quicksigorta.com/teknoloji/ihtiyac-mi-luks-mu-robot-supurge-cilginligi-1848