Felemenk Tasarımı (Dutch Design) terimi Hollanda'daki tasarımcılar için ortak olan, özellikle ürün tasarımında, resmi olmayan sanatsal tasarım ekolünün tasarım estetiğini ifade eder.
"Dutch Tasarımı basit ve güçlüdür." -Hugo van den Bos, Dutch grafik tasarım stüdyosu Koeweiden Postma'nın strateji direktörü..
Dutch tasarım her şeyden önce fonksiyoneldir.
1980'lerde Dutch Tasarım Hareketi başlayanaa kadar Hollanda grafik tasarım ile tanınıyordu. 1990'lardan itibaren Hella Jongerius, Marcel Wanders, Piet Hein Eek, Tejo Remy, Jurgen Bey, Richard Hulton gibi tasarımcıların işleri, Droog ve Mooi gibi tasarım firmalarının ve kolektiflerinin uluslararası tanınmasıyla öne çıktı.
Dutch Tasarım sistemi yapısı eğitim, fonlama, organizasyonlar ve medya ile yeşerebildi.
"Hollandalıların kendileriyle dalga geçme yeteneği var. Ayrıca bu genellikle hiç bir araya gelmeyen şeyleri birleştirme meselesi. Hollandalı tasarımcılar değersiz görünen malzemeleri kullanmakta iyiler. Tasarımcılar onlara yeni bir değer katıyor." -Tracy Metz, gazeteci-yazar.
Hollanda'da tasarım eğitimi sanat eğitimiyle yakından bağlantılıdır. Birçok ülkenin aksine tasarım, ekonomiden ziyade kültürün bir parçası olarak görülür. Hollandalıların ayakları yere basan, iş bitirici doğaları şehre, sanata, tasarıma da yansımıştır.
Minimalist, deneysel, inovatif, garip, mizahi...
Tracy Metz'e göre Hollandalılar ülkeyi ve tasarımları "basit ve fonksiyonel" biçimde şekillendirdiler. Verilen eğitim disiplinler arası çalışmaya yönlendirerek daha kavramsal bir perspektifi yaratıyor.
Dutch Tasarım ekolünün önemli okulları olan "Design Academy Eindhoven" ve Amsterdam'daki "Gerrit Rietveld Academie" de tanınmış birçok tasarımcı eğitilmiştir.
Design Academy Eindhoven
Rietveld Academie
TU Delft - Industrial Design Faculty
Yeni mezun tasarımcıların bağımsız girişimciler olarak kendi işlerini kurmalarına maddi olanak sağlayan Fonds BKVB (Fund for Visual arts, Design and Architecture) Dutch Tasarım Ekolü'ne de katkı sağlamıştır. Genç tasarımcılar kendilerini özgürce ifade edebilecekleri oluşumlarıyla şirketler için riskli olabilecek veya satışa uygun olmayan deneysel projelerini hayata geçirebiliyorlar.
Onların bu kavramsal yaklaşımı tasarımcıları toplumların büyük sorunlarını alışılmadık yollarla çözmeye katkı sağlamaya yetili yapıyor.
Droog Design
"Droog Design bir genç tasarımcı kuşağı mıydı? Öyle görünüyordu. Yoksa bir hareket miydi? Pek değil. Belki bir kolektif mi? Bir etiket mi? Bir manifesto mu? Yukarıdakilerin hiçbiri değildi ve hepsi birden, ama asla aynı anda değil – kesinlikle uzun vadede değil.” – Wim Pijbes, “Renny Ramakers – Rethinking Design” Aaron Betsky, 2019.
1993 yılında Milano Mobilya Fuarı'ndaki bir sergide Droog adı altında sanat tarihçisi Renny Ramakers ve tasarımcı Gijs Bakker öncülüğünde minimalist yaklaşıma sahip birkaç Hollandalı tasarımcının eserlerinden oluşan bir koleksiyon sunulmasıyla uluslararası eleştirmenlerin dikkatini çekti. Günlük, geri dönüştürülmüş malzemeleri gerçekçi üslupla tasarlayarak tasarımda yeni bir trend...
"Sade ama mizahi – kelimenin tam anlamıyla 'kuru' olan tasarımlar; Felemenkçe 'Droog'."
- Marcel Wanders'ın Cappellini Knotted Chair
- Reality Tank Sergi, 2014
- Do Hit Chair
- Tejo Remy'nin Rag Chair
"1980'lerin taşkınlığı ve aşırılığının ardından yaşanan kalıntılarda, dünyanın her yerindeki tasarımcılar ekonomi, basitlik ve sorumluluk üzerine kurulu yeni bir değer sistemine yöneldiler." -MoMA
Birçok sayıda tasarımcıyla kolektif çalıştılar ve yenilikçi projeler başlattılar. Etkinlikler, yemekler, festivaller düzenlendi; kitaplar yayımlandı; New York, Hong Kong ve Las Vegas'ta mağazaları açıldı; Hindistan'dan Senegal'e, Çin'den Yeni Zelanda'ya dünyanın dört bir yanında projeler ve sergiler gerçekleştirdiler.
Droog koleksiyonundaki tasarımların çoğu günümüzde ikon haline geldi.
Moooi
Moooi Hollandalı bir mobilya, iç mekan ve aydınlatma modern tasarım şirketidir. 2001 yılında Marcel Wanders ve Casper Vissers tarafından Hollanda'da kuruldu.
Moooi, adını Hollandaca güzel anlamına gelen "mooi" kelimeden almıştır; marka adındaki üçüncü 'O', güzelliğe ve benzersizliğe verdikleri ekstra değeri temsil ediyor.
Marcel Wanders Studio'nun Moooi için tasarladığı oturma elemanları.
Hella Jongerius
Renkler, malzemeler ve dokular üzerine araştırmalar yapan Hella Jongerius, tüm Jongeriuslab tasarımcıları gibi cevap bulmak amacıyla değil araştırmak amacıyla sorularını sormaya devam ediyor. Hem geçmişe hem de belirsiz bir geleceğe sahip daha büyük bir şeyin parçası olduklarını iletiyorlar. Sonuca değil sürece odaklı üretimler gerçekleştiren tasarımcılar, bitmemiş, geçici, olası - kusurlara, yaratma sürecinin izlerine ve malzeme ve tekniklerin ortaya çıkan potansiyeline dikkat çekiyorlar.
"Jongerius yalnızca sürecin değerini kutlamakla kalmıyor, aynı zamanda izleyiciyi, kullanıcıyı araştırmasına dahil ediyor."
Long Neck ve Groove Şişeler
Coloured B-Set.
Porselen çaydanlık B-Set bardaklara eşlik edecek şekilde tasarlanmıştır.
Jongerius bu seriyi 1990'larda tasarladı. Royal Tichelaar Makkum için tasarladığı "B-Set" in geliştirilmesini tamamladığında aklında deneysel bir uygulama daha vardı: porselen ile başka bir malzemeyi tek bir üründe birleştirmek. Benzer içeriğe sahip olması sebebiyle camda karar kıldı fakat opak görünüm yerine şeffaf görünüm elde edebilmek için farklı sıcaklıklarda pişirilmeleri gerekiyordu. Bu iki malzemeyi birleştirmek için bir yol bulamayan Jongerius, iki değerli malzemenin bu denli ucuz bir malzemeyle birleştirilmesinin insanları şaşkına uğratacak olmasının bilincinde olarak 'kalın plastik bant' ile buluşturmayı tercih etti.
Bu "yıkıcı" seçimi ile anti-mükemmeliyetçi yanını ortaya çıkardı. Neden bazı malzemelere diğerlerinden ve işlevselliğe dekoratiften daha fazla önem veririz?
Bu dayanıksız bant iki parçayı birleştirmekte yetersiz kalıyordu ki Jongerius, silikon ile yapıştırmak gibi hızlı bir çözüm buldu. Bantı ise bu 'çizgiyi' kapatarak kullandı. Aslında artık bir işlevi olmayan bu dekoratif şerit bantların üzerine "fragile (kırılgan)" ve "handle with care (dikkatli kullanın)" gibi hiciv yaratan uyarılar işlendi.
"Jongerius'un yarattığı illüzyon çok güçlü."
"Şişemi ne zaman alsam, gerekmediğini bilsem de, bandın onları bağlamak için yeterince güçlü olmayabileceği korkusuyla kendimi her iki parçayı da kavrarken buluyorum." -Alice Rawsthorn, Hello World: Where Design Meets Life kitabının yazarı.
My Soft Office
MoMA'nın isteği üzerine "Workspheres" sergisinde sergilenmesi "gelecekteki çalışma biçimi" vizyonlarını yansıtmaları için Jongerius dahil birkaç tasarımcıdan tasarımcının işleri sergilendi. Jongerius "My soft office" enstalasyonunu geçekleştirdi.
"Bed in Business" el işi, akıllı teknoloji, yaşama ve çalışma, hayal kurma ve internette gezinme...
"Keyboard Pillow" yastık üzerine işlenmiş klavye...
"Weekly Dinner" klavye ve tabak füzyonu...
"Power Patches" içine ekran ve klavye yerleştirilmiş minderler...
“Fikrimi söyleme sorumluluğu hissediyorum. İnsanların beni dinlediği bir konumdayım. Sırf güzel şeyler yapmak için tasarımcı olmadım.” -Hella Jongerius
Tejo Remy
Rag Sanalye
Tejo Remy, Hollanda'da Rene Veenhuizen ile birlikte ürün, iç mekan ve kamusal alan tasarımcısı olarak çalışıyor. Her şeyi malzemesi olarak gören Remy, mevcut bilgileri, şartları ve ürünleri toplumsal irtibatı artıracak veya bir hikaye anlatacak ve çevresi ile var olan yeni hallere dönüştürür.
Rag sandalye 15 torba kullanılmış kumaşlar katmanlanarak MDF ve demir kayışlarla üretilmiştir. Her parça birbirinden farklıdır ve kullanıcının kendi atık kıyafetlerini de tasarıma dahil edebilme seçeneği vardır. Ragchair, Droog Design'ın ilk koleksiyonunun bir parçasıdır.
"Bir sandalye yalnızca oturulacak bir mobilya değildir; aynı zamanda birinin kendini ifade edebileceği bir araçtır." (Intro to dutch design)
Kaotik Şifonyer (Chest of Drawers)
Kullanılmış çekmeceler, akçaağaç, jüt kayış
Remy'nin Atılan çekmeceleri, geleneksel şifonyerdeki sandık görevini kaotik üslupla üstlenerek, gevşek bir şekilde bir araya getirdiği tüketimciliği eleştirdiği bu şifonyer, ilk olarak 1991'de sunulmuş bir Droog klasiği.
MoMA ve New York'taki Sanat ve Tasarım Müzesi gibileri tarafından kavramsal tasarımın bir simgesi olarak koleksiyonlarına katıldı.
"Hafıza sanatında ve retorikte hafızayı eğitmek için yöntemler geliştirilmiştir. Hafıza sanatı, durumları ve eşyaların evdeki yerleri ilişkilendirerek anıları hatırlamayı kolaylaştırır. Aynısı Chest of Drawers için de geçerlidir; kullanılmış, eski çekmeceleri kaotik bir düzende bir araya getirerek, çekmeceye yerleştirdiğiniz nesneler kafeste belirli bir yer edinir. Kafes, hafıza sistemi için bir metafordur." -Remy & Veenhuizen websitesinden alıntı.
Marcel Wanders
Marcel Wanders (1963), Hollandalı bir tasarımcı ve Amsterdam'daki Marcel Wanders Stüdyosu'nda mimari, iç mekan ve endüstriyel projeler tasarlayan sanat yönetmenidir.
Marcel Wanders Studio
Marcel Wanders ve Gabriele Chiave'nin liderliği ve yaratıcı yönetimi altında “bir sevgi ortamı yaratma, tutkuyla yaşama ve en heyecan verici hayallerimizi gerçekleştirme” misyonunu yerine getiren bir ürün tasarım ve iç mimari stüdyosudur. Alessi, Louis Vuitton, Puma gibi önemli markalar dahil 1900'den fazla özel/markalı proje gerçekleştirmişlerdir.
Tasarımcı ekibin benimsediği zanaat ile new age akımı tarzıyla; romantik ve hümanistik tasarım merkezli yapısıyla; geçmişe ve çeşitliliğe saygılı duruşuyla; kullanıcı ile zanaatkarı yeniden bir araya getiriyor.
"Marcel Wanders stüdyosu her yeni projede tasarım dogmasına meydan okuyor ve teknokratik olandan ziyade bütünsel, romantik, gerçeküstü, arketipsel olana odaklanmayı tercih ediyor. "
Objets Nomades (Göçebe Nesneler), Louis Vuitton (2015-?)
Louis Vuitton Objets Nomades Collection'ın zamansız parçaları, bir kalite ve keşif mirasını ifade ediyor.
‘Chaise Longue’ (2015) dört parçadan oluşan modüler yumuşak deri kayışlarla birbirine bağlanan dönüşen bir mobilyadır.
'Venezia Lamp' (2019) tasarım estetiğini korurken, deri formların parçayı hem kucaklamasını hem de sürdürmesini sağlayan üfleme cam ile oluşturulmuş bir avizedir.
Knotted Chair.
"Malzemenizi saygıyla, sabırla ve biraz hayal gücüyle dinleyin, gizli bilgeliğini ortaya çıkaracaktır. Her malzeme dünyaya nasıl nihai bir hediye olabileceğini bilir."
Piet Hein Eek
Piet Hein Eek, sürdürülebilir sanat ve tasarımda Avrupa'nın en önde gelen liderlerinden biridir. Mobilya, güzel sanatlar, tekstil ve aksesuarları kapsayan çalışmalarıyla, hurda ahşap ve endüstriyel çelik kalıntıları da dahil olmak üzere farklı amaca yönelik malzemeleri kullanmasıyla, ekoloji odaklı projeleriyle tanınır.
"Hollanda'da bir geri dönüşüm geleneğimiz var ve tüm eski ahşabın üst üste yığıldığı devasa yerlerimiz var; bu çok güzel."
Eindhoven Tasarım Akademi'sinin Endüstriyel Tasarım mezuniyet projesi olan "Scrap wood cupboards" İskandinav Tasarım dünyasını etkiledi. Kereste parçalarını geri dönüştürerek kullanan Piet'in bu hareketi hem seri üretim sıradanlığına hem de malzeme israfına bir tepki olarak tanımlandı.
Zinc Bank
1992'de tasarımcı Nob Ruijgrok ile bir stüdyo açarak Eek en Ruijgrok v.o.f.'yi kurdu. En ünlü parçası Waste Furniture (Atık Mobilya), burada atılan ürünlerden tasarlandı ve yetenek dolu teknik olarak hassas tasarımı, henüz yeni oluşmaya başlayan "reuse, recycle, reuse" inancı ile harmanlama vizyonunu teşvik etti.
Waste Waste Masa
Waste Waste Mobilyalar
2016 senesinde IKEA ile geleneksel Endonezya ve Vietnam el sanatlarına dayalı mobilya ve ev eşyaları ile The Jassa koleksiyonunu oluşturdu. Sepet ve tekstillerde doğal elyaflar, farklı dokular oluşturmak için bambu ile birlikte dokuma duvar yosunu, deniz otu ve su sümbülü ve batikten ilham alan baskılar kullanıldı.
Classic Cupboard
Klasik Dolap, Piet Hein Eek'in hurda ahşap malzemeyi keşfeden ilk parçasıydı ve stüdyosunda geleneksel ahşap işleme teknikleri kullanılarak titizlikle hazırlandı. Ahşabın dokusunun tam ifadesi için cilasız olarak üretilmiştir. Her parça, o sırada mevcut olan malzemeye göre benzersizdir.
"Hammaddeye sahip olduğunuz, bir şeyler yaptığınız ve gerisini attığınız endüstride normal sürecin tam tersi. Artanlara daha fazla dikkat ediyoruz ve sonra arta kalanlar var ve bu kalanlara daha da fazla önem veriyoruz."
ABOUELSOUD, Aziza, *"Waste Design Using Experimental Design Techniques"*, Journal of Design Sciences and Applied Arts 1(1):116-124, 2021 https://jdsaa.journals.ekb.eg/article_70457_438fe27c4d06a25a4f0db4d8f065c7bf.pdf https://www.researchgate.net/publication/349121047_Waste_Design_using_Experimental_Design_techniques
https://store.frameweb.com/daab-publishers-think-dutch.html
https://www.ivorypress.com/en/libreria/shop/think-dutch-conceptual-architecture-and-design-in-the-netherlands-2/
http://www.design.nl/item/what_is_dutch_design
https://en.wikipedia.org/wiki/Dutch_Design
http://www.design.nl/item/what_is_dutch_design
https://daniellaondesign.com/blog/the-dutch-conceptual-design-movement/
https://web.archive.org/web/20100722040447/http://www.dutchdfa.nl/facts/detail/206/Introduction_to_Dutch_Design
https://web.archive.org/web/20171229204405/https://www.nytimes.com/2003/10/02/garden/a-school-for-new-dutch-masters.html
https://media-exp1.licdn.com/dms/image/C4D1BAQHLbRnQtOj8Lg/company-background_10000/0/1575629054835?e=2159024400&v=beta&t=K6JUcRAikpWVhJSWNCVVIMPD9ENiU9tVcgih74wgWY0
https://www.archdaily.com/924677/gerrit-rietveld-academy-and-sandberg-institute-studio-paulien-bremmer-plus-hootsmans-architects
https://en.wikipedia.org/wiki/Gerrit_Rietveld_Academie
https://rietveldacademie.nl/
https://www.tudelft.nl/en/ide
https://en.wikipedia.org/wiki/TU_Delft_Faculty_of_Industrial_Design_Engineering
https://www.moma.org/collection/works/3578
https://www.droog.com/about/
https://www.droog.com/projects/
https://www.droog.com/product/do-hit-chair-new/
https://www.droog.com/projects/reality-tank-2014/
Hella Jongerius
http://www.jongeriuslab.com/information
http://www.jongeriuslab.com/work/long-neck-and-groove-bottles
http://www.jongeriuslab.com/work/prouve-collection-update
http://www.jongeriuslab.com/work/tea-pot
http://www.jongeriuslab.com/work/coloured-b-set
https://www.maharam.com/stories/rawsthorn_hella-jongeriuss-long-neck-and-groove-bottles
https://www.sothebys.com/en/buy/auction/2021/design-agenda-the-collection-of-michael-maharam/three-groove-bottles-and-one-long-neck-bottle
https://www.1stdibs.com/introspective-magazine/vitra-hella-jongerius/
https://www.lotsearch.net/lot/earthenware-teapot-with-aluminium-handle-design-hella-jongerius-53129762?orderBy=lot-created&order=DESC
http://www.jongeriuslab.com/work/my-soft-office
Tejo Remy and Rene Veenhuizen
https://www.droog.com/product/rag-chair/
https://www.droog.com/product/chest-of-drawers/
http://www.remyveenhuizen.nl/work
Marcel Wanders
https://www.marcelwanders.com/our-story
https://www.marcelwanders.com/work/knotted-chair
https://www.marcelwanders.com/work/marcel-wanders-for-objets-nomades
https://www.marcelwanders.com/work/moooi-product-design-1
Piet Hein Eek
https://pietheineek.nl/en
https://www.thefutureperfect.com/made-by/designer/piet-hein-eek/
https://www.dezeen.com/2016/06/29/video-interview-piet-hein-eek-scrapwood-furniture-totally-new-movie/
https://www.dezeen.com/2016/06/17/piet-hein-eek-unveils-first-collection-ikea-jassa-indonesia-vietnam-craft/
https://pietheineek.nl/en/product/afvaltafel-in-sloophout-3-m-hoogglans-gelakt#&gid=1&pid=1
https://www.dezeen.com/2014/01/05/waste-waste-40x40-piet-hein-eek-scrap-wood-furniture/
https://www.rossanaorlandi.com/collections/dark-waste-armchair-piet-hein-eek/
