Tipografi Nedir?
Tipografi: Yunanca, týpos (form) + graphia (yazmak)
sözcüklerinin birleşmesi ile oluşur. Form,
en uygun biçimin almasıdır. Tipografi, yani
yazı formu-biçimi olarak çevirdiğimizde ise yazının,
kullanılacağı yere göre en uygun şekilde yerleştirilmesi,
düzenlenmesidir.
Tipik olarak çağdaş zamanlarda; basılı yayınlanan ve çoğaltılan materyallere tipograflar tarafından uygulanan -en eski natüralist çizimlerin yanında-tüm kelimeler, harfler, semboller ve sayılar tipografi olarak adlandırılır
En eski örnekleri; -Mezopotamya kentlerinde bulunan tuğlalar üzerinde- MÖ. 2 binlerden kalma olan Uruk ve Larsa, çivi yazısı metni oluşturmak için aynı karakterleri tekrar kullanmasıyla türün ilk kanıtı olabilir.
Tipografi baktığımız her yerde, yaşamımızın tam içindedir. Okuduğumuz kitaplarda, reklam panolarında, tabelalarda, web sitelerinde, telefonların ara yüzlerinde, ürünlerin paketlerinde...
Tipografi yazının görsel bir bileşen oluşturmasıdır. Metin içeriğinin, tipografi ile buluştuğunda yaratacağı doğru uyum, bize metindeki anlatılmak istenen içerik hakkında daha okumaya başlamadan fikir verir. Örneğin yolda giderken gördüğümüz tabelalar, bize yol hakkında hızlı bir bilgilendirme vermek içindir. Üzerindeki yazılar el yazısı fontu ile yazılmış olsaydı; sürücü için okunması güç, anlaşılmayan ve hatta dikkat bile etmeyeceği bir uyarı olacaktı. Oysa yolda gördüğümüz tabelaların daha düz, net ve anlaşılır şekilde kullanılan tipografi ile yazılmasının sebebi işte tam da budur. Metni anlatılmak istenen şekilde verebilmek, okuyucunun da aynı şekilde alabilmesi.
Elimizdeki metni doğru şekilde anlamak en dikkat edilmesi gereken unsurlardan biridir. Aksi takdirde doğru tipografi sadece tesadüf eseri oluşmuş olur. Bir metin için birden fazla çeşitte tipografi doğru olabilir. Ayrıca bir metin için doğru olan bir tipografi başka bir metinde aynı etkiyi göstermesini beklenmemelidir. Her metin verilmek istenen mesaja göre kendi tipografisi olmalıdır.
Tipografide farklı fontlar kullanılır. Font, yazının farklı karakter tiplerine verilen ismidir. Fontların en yaygın iki türü serif ve sans serif'tir.
Serif yazı türlerinde harf uzatma çizgileri, uzatılmış fırça darbeleri ile sağlanmıştır. Yani bir nevi tırnakları bulunur. Bu yazı tipi çok eski dönemlere dayanır, bu yüzden de daha gelenekseldir. Birçok gazete, dergi, kitaplarda bu font tipi kullanılır.
Sans serif yani Serifi olmayan, anlamına gelir. Sans Serifte harf uzantıları (tırnaklar) bulunmaz. Düz ve net bir yapısı vardır. Dijital ekranlarda inç başına düşen pixel sayısı az olduğu için telefon ve bilgisayar ara yüzünde genellikle sans serif font tercih edilir.
Tipografide doğru etkiyi vermek için kelimelerin anlamını nasıl yansıtacağımız önemli demiştik. Ancak öncesinde harflerin, sonrasında kelimelerin ve söz dizilerinin yan yana veya alt alta gelirken oluşturacakları düzen için bilinmesi gereken bazı unsurlar bulunur.
Hiyerarşi (Hierarchy): Okuyucuyu doğru ve istenilen şekilde yönlendirmek için kullanılır. Önemli ve çarpıcı kısımlar büyük ve dikkat çekici şekilde verilir ve giderek küçük yazıya doğru yönlendirilir.
Satır Aralığı (Leading): Satırların aralarındaki boşluktur. Çok az ya da çok fazla ölçüde olan satır aralıkları okuyucu için oldukça zorlayıcıdır. İdeali her zaman akıcılığı sağlar.
Harf Aralığı (Tracking): Harflerin arasındaki aralıktır. Bazı tasarımlarda daha sanatsal bir etki yaratmak için harf aralığını daha dar ya da daha geniş kullanabiliriz.
Harf Boşluğu (Kerning): Harf aralığından farklı şekilde her harfin yanındaki harfe göre belirli bir aralığı vardır. Bu, harfleri daha doğru vurgulamak için ve toplamında düzgün bir görünüm sağlaması içindir.
Tipografide önemli olan, karşı tarafa mesajı doğru bir şekilde vermektir. Yazının karakteri, verilmek istenen mesajın önüne geçmeden mesajın okuyucuya doğruca aktarılması sağlanmalıdır.
https://www.fontfabric.com/blog/history-and-evolution-of-typography-fonts-timeline/
https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Western_typography
https://practicaltypography.com/what-is-typography.html
https://edu.gcfglobal.org/en/beginning-graphic-design/typography/1/
