Tasarım Sözlüğü: Persona

Persona Nedir?

Persona, Latince kökenli olup "karakter" anlamına gelmektedir.

Personalar tasarım problemlerinin tanımlanması ve problemlere çözüm tasarlayabilmek amacı ile - sorunu yaşayan kullanıcıların bulguları ışığında- ideal müşteri tipinin kurgusal karakteridir.

Birçok makale, personayı, hedef kullanıcıların belirli, somut bir temsili olan kurgusal karakterler olarak açıklamıştır. (Pruitt, Adlin, 2006)

"İlgi çekici bakış açısı, hikayelerin katılım ve iç görü üretme yeteneğine dayanmaktadır. Karakterlerin ve hikayelerin anlaşılmasıyla, hayali insanların canlı ve gerçekçi bir tanımını oluşturmak mümkündür. İlgi çekici bakış açısının amacı, kullanıcıyı tanımlayamadıkları ve hayatını öngöremedikleri bir klişe olarak gören tasarımcılardan, kendilerini aktif olarak personaların yaşamlarına dahil eden tasarımcılara geçmektir. Diğer persona bakış açıları, bütün kişiye bakmayarak bunun yerine sadece davranışa odaklanarak basmakalıp tanımlamalar riskine neden olduğu için eleştirilir. " -Lene Nielsen

Persona Neden Önemlidir?

Tasarım sürecinde sorunu çözerken bu sorunu niye ve kime yapıldığını bilerek kullanıcı ile maksimum empati kurulur; sorunu detaylandırarak soruna doğru çözümün tasarlanabilmesine yardımcı olan bir araçtır. Empati buradaki önemli bir husustur. Kullanıcının bir günlük yaşamındaki alışkanlıklar, istekleri, ihtiyaçlar ve yaşadığı sorunlar anlaşılır. Kullanıcının istedikleri sonuçları elde etmelerine yardımcı olacak çözümler oluşturulur, bunlara göre ürünler veya hizmetler geliştirilir.

Personalar üzerinde çalışılan soruna göre farklı kriterler ile oluşturulur. Ancak başlıca dikkat edilmesi gereken kriterler bunlardır:

• Demografik özellikleri: Kullanıcı personasının adı, yaşı, yaşadığı yer, sosyo-ekonomik sınıfı, eğitim düzeyi ve mesleği.
• Teknolojik faaliyetleri: Bilgisayar, internet ve TV kullanımı
• İlgi alanları ve değerleri: Neler yapmaktan hoşlandığı, değerleri.
• Motivasyon: Ulaşmak istediği hedefleri, içgüdüleri.
• Engel ve kısıtlar: Amacına ulaşmasını engelleyen iç ve dış etkenler.
• Yaklaşım: Kullanıcının amacına ulaşması için engelleri ortadan kaldırılmasında nasıl bir yaklaşım izlenileceğidir.
• Normal bir günü: Bir gün içerisindeki rutin ve alışkanlıkları.

Persona Oluşturma Adımları

1. Kimliğini Oluşturmak: Personaya bir görünüş- fotoğraf-, isim verilir. Kullanıcının tanımlanması kolaylaşır.
2. Profilini Belirlemek: Firma ise daha önce müşterisi olmuş ya da henüz olmamış ancak etkileşimde bulunmuş kişilerin cinsiyet, yaş medeni durum, gelir durumu, alışkanlıkları gibi özelliklerini belirlemek, eğer mümkünse benzer özellikteki kişilere sosyal ağlar aracılığı ulaşılmalıdır.
3. Amacını Belirlemek: İlgi alanları, satın aldıkları ürün veya hizmetten beklentileri gibi bilgiler tespit edilmelidir.
4. Yaşadıkları Sorunları Bulmak: Kullanıcı personasında yaşanan deneyim incelenerek yaşadıkları sıkıntılar, şikayetçi oldukları konular belirlenir.
5. Sorunları Çözümlemek: Kullanıcının sorunlarına yaklaşımı, sorunların onlar tarafından nasıl kaldırılmasının yararlı olacağı çözümlenir ve değerlendirilir. İdeal çözüm olan ürün veya hizmet personayı hedef alacak şekilde tasarlanır.

Sorun: Market alışverişi sırasında yaşanan zorluklar

• Alışveriş sırasında yaşanan sorunlar için 3 adet persona oluşturulmuş ve çözüm bu personaların ışığında geliştirilmiştir.