Tasarımda Malzeme: Seramik

Adım 1: Kilin Kesilmesi
Bu adım sırasında, düşük veya yüksek alevli belirli bir kil türü seçilir ve kalıplama işlemi için doğru miktarda çamur elde etmek için kesilir.
Adım 2: Yuvarlama
Bu adım sırasında kil, bir çömlek çarkına yerleştirilir. Bir çömlekçi daha sonra çanak çömlek çarkını döndürerek ve çamuru kalıplayarak istenen ürünün şeklini elle oluşturacaktır. Bu, malzemenin kolay deformasyonu nedeniyle herhangi bir geometrik şeklin oluşturulabilmesini sağlar.
Adım 3: Birleştirme
İstenilen yapıya göre oluşturulan sap vb. birleşmesi gereken parçalar, direkt temas yöntemi kullanılarak çamur çanağına bağlanacaktır. Bu yöntem, iki parçayı birbirine karıştırmayı ve ardından bir arada tutmak için sirkeyi ve suyu yapıştırıcı olarak kullanmayı gerektirir.
Adım 4: Fırınlama
Bu aşamada oluşturulan ürün, istenen şeye bağlı olarak belirli özellikler oluşturmak için yüksek sıcaklıklarda ısıtılacaktır.

Bu aşamaları daha sonra soğutma, dekorasyon ve tekrarlanan fırınlama takip eder.

Döküm Kalıplama Yöntemi (Slipcasting)

Slipcasting veya slip döküm, çanak çömlek ve diğer seramikler için, özellikle bir tekerlek üzerinde kolayca yapılamayan şekiller için bir seramik şekillendirme tekniğidir. Bu yöntem, kahve fincanları gibi kısa sürede büyük miktarlarda üretilmesi gereken daha endüstriyel işlemler için kullanılır.

Prototip, alçı veya plastikten, zarar görmeyeceği için tercih edilen seçenek olarak plastik ile oluşturulur. Prototip, elle yapılmış veya bir malzeme bloğuna oyulmuş olabilir.

Taş, çanak çömlek ve porselen malzemeler kil sıvı hale gelene kadar su ile seyreltilir. Bu sıvı daha sonra alçı kalıplara dökülür. Bu, geometrik şekillerin oluşturulmasını kolaylaştırır. Kil sertleşmeye bırakılır ve fazla nem sıva ile alınır. Bu, yoğun yapıdan dolayı ürünün kurutma sırasında aşırı büzülmesini önleyecektir. Kil sertleştiğinde kalıplar çıkarılacaktır.

“Türk sanatının bütün bir köşesini dolduran büyük ve feyizli bir mevsime benzer. Yeri belki de hiç doldurulmayacak kadar özel bir mevsimdir Füreya” diyordu Ahmet Hamdi Tanpınar.

Cumhuriyet'in ilk kadın seramik sanatçısı Füreya; 2 Haziran 1910 yılında Büyükada'da doğdu.1947'de İsviçre'de öğrenmeye başladığı bu sanatı Paris'te iki yıl çeşitli atölyelerde geliştirdikten sonra sanatını Türkiye'de hayata geçirdi ve ilk Türk profesyonel kadın seramik sanatçısı oldu.

1945 de kendisine verem teşhisi konulduğunda tedavi süreci boyunca oyalanması için Londra'da yaşayan teyzesi Fahrelnisa Zeid ona seramik araç-gereçleri gönderdi. Ve böylece hasta yatağında, hüzünlü Füreya ilk kez kendisini ciddi bir uğraş ile seramiğin içerisinde buldu. Koral, ilk sergisini 1951 yılında Paris'te açtığında seramiğin sanat olarak sergilenmesi batıda da yeni bir olguydu. Koral'ın litografi çalışmaları, içeriği ve biçimsel özellikleri dönemin batı sanatı içerisinde hayli ilgi uyandırdı. Eserlerinin doğu kültürünün bazı simgelerini, kimliklerini taşıması, seramiğe zanaatla sanatı birleştiren anlatımsal yaklaşımı, yenilik ve orijinallik olarak algılandı.

1956 yılından sonra duvarlar için seramik çalışmalarına yöneldi. Fırında yüksek dereceye ayarlanmış çalışmaların sonucunda bulduğu “gre” kil ile eserler yarattı ve seramik karo sanatını da çağdaş bir yorumla Türk mimarisine getirdi. Bu tutumu 1950'lere kadar Batı dünyasında bile yaygın değildi.

Atatürk'le tanışıklığı ve hayranlığı gençlik yıllarına dayanan Füreya Koral'ın sanatına hayran kalan Atatürk'ün Füreya'nın defterine yazmış olduğu şöyle bir yazısı var: “Görüyorum ki çok çalışkan bir insansınız. Millet sizden çok şey bekliyor. Siz çalışıp bir şeyler vermelisiniz memlekete.”

“Seramiği tamamıyla tesadüf olarak seçtim”

1927 İstanbul doğumlu Sadi Diren Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Seramik Bölümünü 1952’de bitirdi. İlk sergisini 1953’te İstanbul’da Maya Sanat’ta açtı.1955'te Almanya'ya giden sanatçı, orada kaldığı dokuz yıl boyunca sadece sanat seramiğinin değil, endüstri seramiğini de sorgulama, çözme ve çeşitli şekillerde kullanma olanağı buldu.1964'te Türkiye'ye geri döndüğü Almanya macerasından sonra Eczacıbaşı Seramik Fabrikaları'nda süs ve mutfak eşyaları kısmına müdür ve sanatçı olarak çalışmaya başladı. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'ne öğretim üyeliği, Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi dekanlığı gibi görevleri bulunan Sadi Diren 2018 yılında hayata gözlerini yumdu.

Yarısı yurt dışında olmak üzere birçok sergi düzenleyen Sadi Diren'in kimi yapıtları, Düsseldorf Hetjent Museum, Avrupa Parlamento Binası ve Türkiye'de de Devlet Resim ve Heykel Müzesi'ne, İstanbul Cumhurbaşkanlığı Köşkü’ne alındı. Sanatçı İş Sanat Kibele Galerisi’ndeki toplu sergisi ile 2009 Sedat Simavi Görsel Sanatlar Ödülü'nü aldı.

Yurt dışındaki süreçte, ‘biçimlerde sadelik, yüzeylerde süslemenin ön planda uygulandığı’ yapıtlarını, 1960-1963 arası ise seramikte ‘ilk duvar resimleri’ döneminde ürettiği çalışmalarını görmek mümkün. Özgün, çeşitli sır tekniklerine ait buluşları, onun bu dönemlerinin yapıtlarında görülür. Sanatının temelinde eski ve köklü Sırlı, sırsız seramikte, figürde, bronz heykellerinde Anadolu kültürü bulunur.

"Ressamım, yurdumun taşından toprağından sürüp gelir nakışlarım. Taşıma, toprağıma toz konduranın alnını karışlarım."

1911 doğumlu olan Bedri Rahmi Eyüboğlu, 1975'te vefat ettiğinde 64 yaşındaydı. Kendisi hem ressam, hem yazar hem de şairdir. Sanatçı kimliği İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nde başlamıştır. Paris'te sürdürdüğü resim öğreniminin ardından yurda dönmüş ve yaşamı boyunca Güzel Sanatlar Akademisinde ders vermiştir. Yazma, gravür, seramik, heykel, vitray, mozaik, hat, serigrafi, litografi gibi birçok formlarda eserler üreten sanatçı, geleneksel süsleme ve halk el sanatlarında seçtiği motifleri yapıtlarında Batı’nın teknikleriyle birleştirerek kullandı.

1953-1960 arasında resim alanına çalışmalarını büyük boyutlu mozaiklerle sürdürdü. Mimari ile diğer güzel sanatlar yapıtlarının bir arada kullanılmasının güzel sonuçlar doğuracağına, mimar-sanatçı işbirliğinin gerekliliğine inanıyordu ve hayatı boyunca bunu savundu.

Seramik Yöntemleri

Jale Yılmabaşar1939’da Samsun’da doğmuş seramik kariyerine İstanbul Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu’nun Seramik Bölümü’ne girerek başlamıştır. Emekliliğine kadar Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Bölümü’nde Mimaride Seramik dersleri verdi.

Seramik çalışmalarında Hitit dönemi figürleri, horoz, kuş, göz gibi dönemsel ve yöresel motifleri kullanan sanatçı bir çok duvar panosu işlerine imza atmıştır. Türkiye’de seramik yapımını öğreten ilk kitabı yazmış sonraki yıllarda özel sektöre ait kimi seramik fabrikalarında danışmanlık, sahibi olduğu galerinin yöneticiliği işler de yapmıştır. 1972’de İrlanda’da dünyanın en iyi altı seramikçisinden biri seçilmiş ve özgün çalışmalarıyla yurtdışında ün kazanmıştır. 1998 yılında kendisine Kültür Bakanlığı tarafından Devlet Sanatçısı unvanı verilmiştir.

“Sanat ne statik ne de izoledir. Sürekli bir değişim içindedir.“

Velimir Vukicevic 1950 Yugoslavya doğumlu Sırp seramik sanatçısıdır. 1969-1974 Belgrad Uygulamalı Sanatlar Akademisi'nden mezun olmuş ve aynı okulda 1976'da yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır. 1992'de Sırbistan Belgrad'daki Sanat Akademisi'nin seramik bölümünde seramik heykel profesörü seçilmiştir .Babası da kendi gibi seramik sanatçısı olan Vukicevic, kendini hatırladığı günden beri seramik sanatı ile iç içe büyümüştür. Bu anlamda çoğu kişiye göre daha şanslı olduğunu düşünen sanatçı, seramik ile yoluna devam edebilmesi için gerekli olan tüm malzemelere sahip bir atölyeyle birlikte, ailesinden sonsuz destek almıştır.

Sanatçının heykellerine baktığımızda, gerek yapıtın oluşumunda kullanılan birimlerin yalınlığı gerekse maksimum etkiyi yaratacak şekilde özenle seçilen renk, çizgi, biçim ile gördüğümüz gerçekliğin ya da ustaca yaratılmış bizi içine alan optik bir yanılsamanın içinde savruluruz. Herhangi bir kavramsal içerik veya bir mesaj taşıma endişesi olmaksızın üretebilmenin getirdiği özgürlükle hareket eden sanatçı sanatsal öğeleri kendi üslubuyla birleştirerek yorumlamıştır.

"Formun kenarı profil çizgisidir. Ön plan ile arka planı nasıl ayırt ettiğimiz de her zaman oynadığım şeydir."

Greg Payce 1956 doğumlu Kanadalı bir seramik sanatçısıdır. 50 yılı aşkın bir süredir deneyimlerini ve tutkularını çömlekçi çarkında şekillendirmektedir ve çalışmalarıyla 2013 yılında Saidye Bronfman Fine Craft Ödülü' ne layık görülmüştür. Çalışmalarında tasarım, film, fotoğraf, felsefe ve tarihten yararlanırken 2004 yılından bu yana seramik formları arasındaki negatif boşlukları canlandıran videolar üretmek için besteciler ve fotoğrafçılarla işbirliği yapmaya başlamıştır. 2007'den beri ise çalışmalarını merceksi fotoğrafçılıkla (üç boyutlu plastik lamine kompozit fotoğraflar) belgeliyor. Eserlerinin yan yana gelmesi ile oluşan negatif boşluklar Payce'nin seramiklerinin illüzyonist, sinematik ve mizah açısından zenginliğini ortaya koyuyor. Alberta Sanat ve Tasarım Koleji'nde seramik programında eğitmen olarak görev alan Payce yıllar boyunca etkilediği sayısız öğrenciye de bu tutkusunu aktarmaktadır.

JOHN GLICK: KİLDE BİR MİRAS kitabı öğrencilik dönemine kadar uzanan ilk kaplar ve sofra takımlarından çalışmalarının tüm aşamalarını temsil eden 250 parçayı göstermektedir.

JOHN GLICK: A LEGACY IN CLAY

John Glick 1938'de Detroit, Michigan'da doğmuş ve bir halk çömlekçisidir. Elli yılı aşkın bir süredir kariyerinde seramik ustası olmuş, işlevsel kapların sanatına ve zanaatına ve bunların günlük yaşamın ritüellerine dahil edilmesine bağlı kalmıştır. Aynı zamanda John Glick, Michigan Farmington Hills'teki Plum Tree Pottery'nin sahibi ve işletmecisiydi. Sanatsal deneyime açık olmasına rağmen, Glick en çok Asya çanak çömleğinin tarzlarından ve estetiğinden etkilenmiştir. Bu, dekoratif desenler ve sır seçimleri kullanımında ortaya çıkan bir ilham kaynağıdır.

1965'te doğan Carol Long, Stafford County Kansas'ta bir çiftlikte büyüdü. 1880'lerde çiftliğin bulunduğu çiftlik onun ormanlık alanlarda araştırma yapmasına ve doğa ile bir bağlantı kurmasına zemin hazırladı. Tanınmış bir sanatçı olan öğretmeni Sheldon Ganstrom, Carol'ın seramiğe olan ilgisini ateşlemesine yardımcı oldu. Bitki ve hayvan yaşamına tam bir değer veren sanatçı bu duygusunu çalışmalarına yansıtmaya karar verdi.