Pop Art, 1950'li yıllarda ortaya çıkmış ve başta Amerika olmak üzere tüm dünyayı etkisi altına almış bir sanat akımıdır.
Aynı yıllarda Amerikalılar, topluma bir rüya adı altında tüketim üzerine kurulu bir yaşam tarzı sunmaktadır. (7. sayımızdaki ''Amerikan Rüyası'' adlı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.) Toplumda etkisini giderek arttıran yeni tüketim dünyası Pop Art akımının ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Pop Art, 1950'lerde İngiltere'de doğduğu halde asıl gelişme alanını ABD'de bulmuş, adeta bu ülkenin kimliği ve genel çehresiyle bütünleşmiştir.
Pop Art sanatçıları resim, heykel, filmler ve çevresel düzenlemelerle kendilerini ifade ederken konu olarak gündelik yaşam nesnelerini, kitlesel medyayı, reklamları, çizgi roman karelerini, billboardları, paketleri, televizyon ve sinema kişilerini/ figürlerini, kamusal mekân nesnelerini vb. almışlardır. Kullandıkları stil kitlesel medya üretiminin stillerine benzer: kalın çizgiler ve şekiller, parlak, uçucu renkler; genellikle tanınan nesne ve insanlara yönelik düz bir yaklaşım.
Pop Art, ruhsal ve psikolojik bir derinlikten olabildiğince uzaktır. Yüzeyin ötesinde anlamlar, örtük ifadeler vaat etmez. Oyunu sever, paradik ve ironiktir. Ele aldığı nesneler, kişiler, durumlar, edimler ve kavramlarla ilişkisi kesinlikle eleştirel değildir.
Pop art bir önbilgi gerektirmemektedir. Kolay, çabuk ve eğlencelidir. Gündelik modern hayatı işler. Sanatçılarının eserleri, sıradan insanlar içindir. Popüler sanat olgusu Amerika'da bir kitle hareketine dönüşmüştür. Bunun başlıca sebebi ise televizyon, radyo, gazete ve dergi gibi kitle iletişim araçlarının çok fazla ve her yerde olmasıdır.
Şimdi biraz da Pop Art'ın sembol isimlerini inceleyelim;Andy Warhol
Warhol 1960'ların başlarında, New York'taki pop art camiasının bir ferdi haline gelmiştir. Bu camiada herkes bağımsız olarak çalışıyor fakat ortak bir noktada birleşiyorlardı.
Andy Warhol, Marilyn Monroe vb. film yıldızlarını ya da gazete sayfalarındaki olay fotoğraflarını seriler hâlinde ele almış, Amerikan yaşam tarzına ayna tutmuştur. Böylece kitle kültürünün çeşitli yönlerini yansıtmıştır.
*İllüstrasyon: Andrew Rae, ''İşte Warhol''*
1962'de Warhol bir Campbell's çorba konservesinin resmini yapmıştır. Neden bu konuyu seçtiği sorulduğunda Warhol, ''Eskiden o çorbayı içerdim. Hep aynı öğle yemeğini yerdim.'' demiştir. Warhol bir konu bulmuştu: Amerikan markası. Takip eden yıllarda Cambell's çorba konservesinin 32 çeşidinin tümünü, Coca-Cola ve Brillo süngerleri gibi diğer simgesel markaları resmetmiştir.
''Satın almak düşünmekten daha Amerikalı ve ben de onlar kadar Amerikalıyım.''
Campbell's serigrafileri hamdır. Özgün fırça darbeleri gibi ''sanatsal'' dokunuş içermezler. Çünkü Warhol'un üslubu ''olduğu gibi bırak''tır. Bu stil, halkın ve eleştirmenlerin çok da hoşuna gitmemişti. Eseri, pek çok insan tarafından bir çorba ambalajının kopya edilmesi olarak görüldüğünden yaklaşımı soğuk ve nihilist bulundu. Warhol'a göre ise özneleri süslemeyerek ''doğal güzellik'' i vurguluyordu.
1962'de, Marilyn Monroe'nun ölümünden dört ay sonra, Warhol, 1953 yapımı Niagra filminin aynı tanıtım fotoğrafına dayanan aktrisin seri üretilmiş birkaç fotoğrafını yarattı . Muhtemelen en ünlü eseri olan görüntünün tekrarı, medyadaki varlığını temsil ediyordu. Diptik baskı, onu bir ünlünün kültünü ve ölümünü simgeleyen canlı renkler ve soluk siyah beyaz portreleri içeriyordu. Jackie Kennedy ve Elvis Presley gibi ünlülere benzer bir muamele yapmaya devam etti.
İş hayatında iyi olmak en büyüleyici sanat türüdür... Para kazanmak ve çalışmak sanattır ve iyi iş en iyi sanattır.
Andy Warhol'un Portre Çalışmaları
Narsistik 1970'ler portre yapmak için mükemmel bir dönemdi: İnsanlar ölümsüzleştirilmek istiyordu. Çevresine saray ressamı edasıyla yaklaşan Warhol, sanat tarihçisi Robert Rosenblumb'un deyişiyle ''Yok olmanın eşiğinden görkemli bir portre ressamına'' dönüşmeye başlamıştı. Warhol, ünlüleri baştan yaratan adam rolüne girmişti.
Richard Hamilton
Pek çok kişi tarafından İngiliz pop sanatının yıldızı olarak kabul edilen Richard Hamilton, 1950'ler ve 60'larda bir dizi ünlü eser yarattı. Andy Warhol'dan daha az bilinen bir isim olsa da, Pop sanatının temelini atan ve ilk olarak amaçlarını ve ideallerini tanımlayan Richard Hamilton'dı.
Hamilton, bize Pop Art'ın İngiltere'de ortaya çıktığını hatırlatmaktadır. Pop terimini bulmadan önce, akım için kullandıkları terim "yeni vahşet" idi. Daha çok genel sanat temalarına ve tasvirlerine Hamilton'un imgelerinde bulduğu kasıtlı saldırıyı açıklıyordu.
Hamilton, ‘Günümüz Evlerini Bu Kadar Farklı ve Cazip Kılan Nedir?’ resmi ile ilk Pop Art eseri üretmiştir. Bu eser aslında çoğunluğu Amerikan dergilerinden kesilme objelerin yerleştirildiği bir kolaj çalışmasıdır. Dönemin Amerika’sında popüler olan birçok alet ve ürün resimde görülebilir. Ayrıca film afişleri ve dönem yaşantısını yansıtan daha birçok detay da eserde kendine yer bulur.
Bu açıdan bakıldığında Hamilton’un eseri, popüler kültürü biçimsel olarak da teknik olarak da benimsemiş durumdadır. O, izleyiciye dönemin Amerikan yaşantısından gerçekçi bir kesit sunar. Bize verdiği, tüketim toplumunun bir görüntüsüdür. Kadın bedeni de erkek bedeni de objeleştirilmiştir. Resimdeki her şey tüketilmeye hazır haldedir. Resmin yapılış tekniği de kes-yapıştır temeline dayanır. Yani aslında bunu herkes kolaylıkla yapabilir. Tam da bu yüzden eserin kendisi bile bir tüketim nesnesi haline gelir.
Kariyeri boyunca çok çeşitli teknikler kullanmasına rağmen, ''Moda Plakası İçin Çalışma'' gibi en tanınmış eserleri hep kolaj tekniği ile yapılmıştır.
"Sanat, bir sanatçının duyarlılıkları ve rolün gerektirdiği türden hırs ve zeka, merak ve iç yönelim aracılığıyla yapılır."
Interior II, 1962
Roy Lichtenstein
Pop sanatının önemli temsilcilerinden Roy Lichtenstein (1923-1997), popüler reklam ve çizgi roman ögelerini eserlerinde kullanarak ün kazanmıştır. Çizgi romanlardan seçtiği bir kareyi büyüten sanatçı, güncel ve popüler olay kahramanlarını büyük bir yalınlıkla ve özgün tekniğiyle yeniden oluşturmuştur. Kendini ve yapıtlarını ‘’yapay’’ olarak değerlendirmiştir. Sanatçının yorumladığı basit ve canlı pop sanatı, soyut dışavurumculuğun hâkim olduğu dönemde radikal bir değişimin göstergesi kabul edilmiştir. Lichtenstein, sanatında 'yüksek' ve 'düşük' sanat arasında bir köprü kurmuştur: ticari imge stilini geleneksel resim aracıyla birleştirmiştir.
Lichtenstein, 1960'ların ortalarında çizgi roman motiflerinden uzaklaşsa da, popüler görüntülerin estetiğini ve tarzını taklit etmeye devam etti. Lichtenstein, benzer sanatçıların başyapıtlarını yeniden yaratarak resimlerinin konusu olarak sanatı keşfetmeye başladı: Pablo Picasso, Piet Mondrian ve *Vincent van Gogh*. Bu sanatçıların eserlerini Pop art tarzında ve benzer resimlerde yeniden yorumladı.
James Rosenquist
Time Dust, 1992
Pop art akımında çığır açan bir figür olan James Rosenquist, en çok büyük ölçüde reklamlardan ve kitle iletişim araçlarından ödünç alınmış esrarengiz bir şekilde yan yana dizilmiş parçalı görüntülerden oluşan devasa kolaj resimleriyle tanınır . Tüm galeri duvarlarını kaplayacak ve izleyiciyi boğacak şekilde bir araya getirilip büyütülmüş, tüketici ürünleri, silahlar ve ünlülerin görünüşte ilgisiz resimleri; sanatçının sosyal, politik ve kültürel kaygılarına işaret etmektedir. Reklam panosu ressamından sanatçıya dönüşen ilk çalışmaları, 1960'larda Amerika'da gelişen tüketim kültürünün simgesi olarak kabul edilir.
Sanatçının çığır açan eseri olarak değerlendirilen ''Başkan Seçilmiş'' Rosenquist'in reklam yoluyla bilinçaltı ikna konusundaki hayranlığından bahsediyor. Rosenquist, reklam görüntülerine güçlü bir ilgi duyup gücünü sanat eserine dönüştürmek istedi. Sanatçı, "Resim muhtemelen reklamdan çok daha heyecan verici. Öyleyse neden bu, güç ve zevkle yapılmasın ki? " demiştir. Bu büyük ölçekli çalışma, Rosenquist'in farklı görüntüleri harmanlama, birbirine kenetleme ve yan yana koyma teknikleriyle birleştirme tekniğinin yanı sıra popüler görüntüleri kullanarak politik ve sosyal yorumları dahil etme becerisinin bir örneğidir.
Pop art meslektaşlarının aksine Rosenquist asla tuvale boya sürmedi, ekranlar ya da süzgeçler kullanmadı. Bir fırçayla tuval üzerine geniş vuruşlar yaparak güçlü bir şekil ve renk dinamiği yarattı. Yakın çekim detaylarının bulanıklaştığı, bir kişinin görüş alanını genişleten detaylar ve şekillerle, çevresel görünümle ilgileniyordu.
President Elect, 1961
Keith Haring
Ketith Haring, görsel dilini, ikonik figürlerini ve çizgilerini nerede görsek tanıyabileceğimiz bir isim. Sadece resim, baskı ve grafik olarak galeri ve müzelerde değil duvar resimleri ve heykelleriyle kamusal alanda da geniş yer edinmiştir.
Üretmeye 70’li ve 80’li yıllarda New York metrolarında sokak sanatıyla başlayan Haring’in ünü, 1984 yılında Avustralya’nın farklı şehirlerinde boyadığı duvar resimleriyle sınırları aştı.
Pop Shop 1, 1987
"Sanatın propaganda olduğunu sanmıyorum. Ruhu özgürleştiren, hayal gücünü kışkırtan ve insanları daha ileri gitmeye teşvik eden bir şey olmalı. "
Haring, “Warhol'un yaşamı ve çalışması benim işimi mümkün kıldı... O ilk gerçek halk sanatçısıydı ve sanatı ve yaşamı, 20. yüzyıldaki sanat ve yaşam anlayışımızı değiştirdi ”. der.
''*Andy Mouse''* adlı bu karakteristik baskı seti, Keith Haring ile Andy Warhol arasındaki ilişkinin kanıtı niteliğindedir.
Haring, 1970'lerin sonlarında litografi gibi baskı tekniklerini denemiş olsa da, 1983 yılına kadar serigrafi baskıları yapmaya başladı. Ticari baskı dünyasından benimsenen bu yöntem, canlı renkler ve baskılar arasında çok az farkla birden çok görüntü oluşturmanın bir yolunu sunuyordu.
“Öğreniyordum. İnsanların tepkilerini, resimlerle ve benimle etkileşimlerini izleyip onlara bir fenomen olarak bakıyordum. Beni bu kadar uzun süre ayakta tutan en önemli şeyler; bu inanılmaz geri bildirimi insanlardan almak, beni izleyenlerin katılımı ve olabilecek her insan yelpazesinden gelen yorum, soru ve gözlem türleriydi. küçük çocuklardan yaşlı kadınlara, sanat tarihçilerine kadar hayal edin. "
İşte Warhol, Catherine Ingram
http://www.izinsizgosteri.net/asalsayi113/kubilay.akman.2_113.html
https://www.sanatsal.gen.tr/pop-sanati-pop-art-nedir-ne-demektir/
https://www.nef.com.tr/blog/pop-art-sanat-akimi-ve-tarihcesi-renkli-bir-dunya
https://www.theartstory.org/artist/warhol-andy/
https://www.theartstory.org/artist/warhol-andy/
https://www.theartstory.org/artist/hamilton-richard/
http://www.artnet.com/artists/richard-hamilton/
https://wannart.com/icerik/25819-bir-akim-bir-eser-pop-art
https://www.wikiart.org/en/roy-lichtenstein
https://www.theartstory.org/artist/rosenquist-james/
https://www.themagger.com/en-iyi-pop-art-sanatcilari/
https://www.myartbroker.com/artist/keith-haring/andy-mouse-by-keith-haring/